Φυτά στην Αρχαιότητα

Τα διάφορα φυτά στην αρχαιότητα εκτός από το να καλύπτουν τις διατροφικές ανάγκες των ανθρώπων, χρησιμοποιούνταν επίσης στον καλλωπισμό, αλλά και στην παραγωγή διαφόρων φαρμακευτικών σκευασμάτων. Οι Μινωίτες και οι Μυκηναΐοι χρησιμοποιούσαν ρίζες, ξύλα, φλοιούς, άνθη, βλαστούς, καρπούς, σπόρους, έλαια και ρητίνες από διάφορα φαρμακευτικά φυτά και βότανα τα οποία φύονταν στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα πραγματοποιούσαν εισαγωγή πρώτων υλών φυτικής προέλευσης, εξάγοντας παράλληλα δικά τους αρωματικά και φαρμακευτικά προϊόντα. Πολλά μάλιστα από τα προϊόντα αυτά πέρα από το φαρμακευτικό, θρησκευτικό και τελετουργικό ρόλο τους, χρησιμοποιούνταν επίσης και σε διάφορες μαγείες. Ο ελλαδικός χώρος λόγω της συστάσεως του εδάφους, της φυσικής του διαμόρφωσης, αλλά και του κλίματός του, διέθετε πλουσιότατη χλωρίδα από την αρχαιότητα, με την Κρήτη να αποτελεί έναν βοτανολογικό παράδεισο.

ΙΤΙΑ

Στην Παλαιά Διαθήκη γίνεται αναφορά στις θεραπευτικές ιδιότητες της λεύκας. Ο πατέρας της ιατρικής Ιπποκράτης (460-377 π.Χ.) χρησιμοποιούσε μια πικρή σκόνη από τον φλοιό της ιτιάς, καθώς και αφέψημα φύλλων ιτιάς ή λεύκας για να ανακουφίζει τους ασθενείς από τον πόνο και τον πυρετό.Ο μεγάλος ιατρός του Ελληνορωμαϊκού κόσμου Κλαύδιος Γαληνός (129-199 μ.Χ.) μελέτησε τις αντισηπτικές ιδιότητες των εκχυλισμάτων των φλοιών των δένδρων και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες σε τραύματα και έλκη.

Ασθένειες:

Είναι κατά του πυρετού, της ελονοσίας, της πέτρας στη χολή, των πονοκεφάλων και της δυσκοιλιότητας.

Αχιλλεία:

Σύμφωνα με τον Όμηρο, ο Αχιλλέας, κατά την διάρκεια του Τρωικού πολέμου, περιποιούνταν τις πληγές των στρατιωτών του με την Αχιλλεία. Γενικότερα η Αχιλλέα είναι ενδυναμωτικό, τονωτικό και βοηθά τις κυκλοφοριακές διαταραχές. Αν χρησιμοποιηθεί στο λούσιμο είναι τονωτικό και μαλακτικό για το δέρμα της κεφαλής και έχει διεγερτική δράση στην τριχοφυΐα. Για να κλείσετε τις πληγές! Αν και όχι ιδιαίτερα γνωστή, η αχιλλαία θεωρείται ένα από τα πιο δραστικά βότανα, αφού ρίχνει τον πυρετό, επουλώνει τις πληγές και καταπολεµά την τριχόπτωση! Θεωρείται ένα από τα πιο ισχυρά τονωτικά, ηρεµιστικά, αντιπυρετικά, αντιφλεγµονώδη και απολυµαντικά βότανα. Γι’ αυτό και πιστεύεται ότι είναι ευεργετική σε περιπτώσεις κιρσών, φλεβίτιδας και αιµορροΐδων αλλά και σε αρθριτικά και ρευµατισµούς. Επιπλέον θεωρείται ιδανική για επουλώσεις πληγών και τον έλεγχο της αιµορραγίας, για τη µείωση της υψηλής πίεσης, για την πέψη, για προβλήµατα της χολής, του εντέρου και του στοµάχου αλλά και για την αντιµετώπιση αποστηµάτων. Τέλος η αχιλλαία αναφέρεται και ως ένα ιδιαίτερα αποτελεσµατικό βότανο σε περιπτώσεις διαταραχών της περιόδου και της εµµηνόπαυσης.

ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΟ

Στην αρχαία Ελλάδα το θεωρούσαν δώρο της θεάς Αφροδίτης στους ανθρώπους και το χρησιμοποιούσαν στις θυσίες ζώων- το έκαιγαν στους βωμούς.
Διακοσμούσαν με αυτό τα αγάλματα των θεών και οι μαθητές όταν μελετούσαν το χρησιμοποιούσαν σα στεφάνι, χάρη στην ιδιότητά του να τονώνει τη μνήμη.

Τα άνθη του είναι μικρά κυανόλευκα και συγκεντρωμένα κατά μήκος του ακραίου τμήματος των βλαστών σε σπονδύλους, στις μασχάλες των φύλλων.Ολόκληρο το φυτό και ειδικότερα τα φύλλα και τα γαλάζια άνθη, περιέχουν άχρωμο ή κιτρινωπό λεπτόρευστο αιθέριο έλαιο (ροσμαρινέλαιο).Η χρήση του είναι εσωτερική και εξωτερική.Καταπραΰνει τους σπασμούς της κοιλιάς, και είναι αντιδιαβητικό και κατά του άσθματος.Μπάνιο σε αφέψημα δεντρολίβανου καταπραΰνει τους ρευματισμούς.Επίσης σε συνδυασμό με άλλα βότανα είναι αποτελεσματικό κατά της τριχόπτωσης.Σαν έγχυμα για λούσιμο βοηθά κατά της αλωπεκίας, δυναμώνει και σκουραίνει τα μαλλιά και βοηθά στην λειτουργία της μνήμης. Το αφέψημα των φύλλων του δενδρολίβανου αποτελεί ισχυρό πεπτικό τονωτικό και διεγείρει τη λειτουργία της πέψης, κινητοποιώντας την έκκριση γαστρικών υγρών, της χολής και τη λειτουργία του ύπατος. Οι τανίνες τις οποίες περιέχει, του προσδίδουν στυπτικές ιδιότητες και για αυτό θεωρείται κατάλληλο βοηθητικό της ομαλής εμμήνου ρύσεως. Ρυθμίζει την υπερβολική μητρορραγία και ομαλοποιεί τον κύκλο των γυναικών. Ως αντιοξειδωτικό, προστατεύει και ισχυροποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθά σε περιπτώσεις αρτηριοσκλήρυνσης και τονώνει τη λειτουργία της καρδιάς. Έχουν αναφερθεί τονωτικές ιδιότητες για το νευρικό σύστημα και σε περιπτώσεις πονοκεφάλων.Το δενδρολίβανο είναι διεγερτικό της κυκλοφορίας του αίματος και ενδείκνυται για περιπτώσεις ατονίας, υπερκόπωσης, εξάντλησης, για κατάθλιψη, αϋπνία, άγχος κ.λπ.

ΡΙΓΑΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

 Βρίσκεται στην κορυφή της «μεσογειακήςμαγειρικής», θεωρείται αρωματικό βότανο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί φρέσκο ή αποξηραμένο. Θεωρείται προϊστορικό μυρωδικό μια και ανακαλύφθηκε σε παλαιολοντικά μνημεία, στην αρχαία Ελλάδα λατρευόταν ως σύμβολο χαράς και ευτυχίας, μιας και κοσμούσε τα στεφάνια σε τελετές γάμων. Αλλά και οι αρχαίοι Έλληνες έπιναν αφέψημα ρίγανης για να γιατρέψουν τους σπασμούς της κοιλιάς, αλλά και τις διάρροιες. Η ρίγανη, είναι ένα καλό γιατρικό για μολύνσεις του δέρματος, για τη δυσκαμψία των μυών και των αρθρώσεων, αλλά και για όσους έχουν αδύναμο αναπνευστικό σύστημα. Η νόστιμη ρίγανη είναι επίσης γνωστή πηγή β-καροτίνης και σιδήρου. Διευκολύνει την πέψη και καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα. Καλό δυναμωτικό και φίλος για τους πνεύμονες βοηθά στις χρόνιες βρογχίτιδες. Έχει διεγερτικές ιδιότητες και βοηθά τα άτομα που υποφέρουν από κόπωση. Το αιθέριο έλαιό της είναι τονωτικό, αντισπασμωδικό, ευστόμαχο, αντιβηχικό, αποχρεμπτικό και χρησιμοποιείται σε εντριβές του δέρματος και για τονωτικά και κατευναστικά λουτρά.

Το Χαμομήλι, ή Χαμοπούλα, (Marticaria Chamemilla) πήρε το όνομα του από το άρωμά του (μήλο του εδάφους) και ο πρώτος που αναφέρει τις ευεργετικές του ιδιότητες είναι ο Ιπποκράτης (460-370 π. Χ.), ο πατέρας της Ιατρικής που το θεωρούσε εμμηναγωγό και φάρμακο κατά της υστερίας. Έχει λεπτά φύλλα, δις ή τρις πτεροσχιδή, σε προμήκη τμήματα, τ’ άνθη του σχεδόν τριχοειδή σχηματίζουν μοναχικά κεφάλια, με ανθίδια λευκά γλωσσοειδή, σχηματισμένα γύρω από το κεντρικό κίτρινο στέλεχος του άνθους, κωνικό προεξέχοντα ταξιανθικό τους δίσκο, που είναι σχηματισμένος από πολύ μικρά σωληνοειδή άνθη. Το χαμομήλι έχει επίσης ονομαστεί «γιατρός των φυτών», γιατί όπου φύεται, το ριζικό του σύστημα βοηθάει όλα τ’ ασθενικά φυτά που φύονται μαζί του. Είναι φυτό που φθάνει σε ύψος από 0,05 έως και 0,60 εκατοστά περίπου. Αποτελείται από πολυκλαδικό όρθιο και λείο βλαστό. Η άνθηση αρχίζει τον Απρίλιο και διαρκεί μέχρι και τον Ιούνιο. Όσον αφορά στη χρήση του ως βοτάνου, το κοινό χαμομήλι αναφέρεται ότι έχει άφυσες, αντισπασμωδικές, ελαφρώς ηρεμιστικές, αντιφλεγμονώδεις, αντισηπτικές και αντικαταρροϊκές ιδιότητες. Επίσης, έχει χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις φουσκώματος στο στομάχι (τυμπανισμός), ναυτίας του ταξιδιώτη, ρινικής καταρροής (συνάχι), διάρροιας, κόπωσης, αιμορροΐδων, μαστίτιδας, ελκών στα πόδια και ιδιαίτερα σε περιπτώσεις γαστρεντερικών ενοχλήσεων συνδυαζόμενες με νευρικότητα σε παιδιά . Έχει αντιβακτηριδιακές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις και είναι το πιο χαλαρωτικό ρόφημα. Καταπολεμά τους κυρίως πολλούς ιούς και χρησιμοποιείται συνήθως κατά του έλκους του στομάχου. Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι η συνεχής χρήση του μειώνει σημαντικά το ουρικό οξύ στο αίμα, γεγονός που πιθανόν να προσφέρει τις θεραπευτικές του ιδιότητες για ασθενείς πάσχοντες από ποδάγρα. Το ρόφημα του είναι καλό για το στομάχι, για τον βήχα, για τους πόνους της κοιλιάς και της εμμηνόρροιας (περιόδου) των γυναικών, για τον λαιμό και για την βραχνάδα.Η πιο διαδεδομένη ιδιότητα του χαμομηλιού είναι η ικανότητα του να ηρεμεί τα νεύρα και να ανακουφίζει και ηρεμεί από τα έντονα προβλήματα που μας απασχολούν καθώς επίσης μας βοηθάει να αντιμετωπίζουμε φυσικά την αϋπνία. Η καταπραϋντική του δράση βοηθάει στην ανακούφιση των παιδιών από τους πόνους της οδοντοφυΐας.Το τσάι από χαμομήλι έχει και αντιπηκτικές ιδιότητες. Μειώνει τη συγκόλληση των αιμοπεταλίων. Έχει συνεργιστική δράση με φάρμακα που χορηγούνται σε ασθενείς με καρδιοπάθεια ή κίνδυνο για εγκεφαλικά επεισόδια και προσφέρει επιπρόσθετη αντιπηκτική δράση.Επίσης δρα σε συνέργια με ηρεμιστικά ή υπνωτικά φάρμακα. Για τους λόγους αυτούς οι γιατροί των ασθενών που παίρνουν αντιπηκτικά, υπνωτικά ή ηρεμιστικά φάρμακα πρέπει να γνωρίζουν εάν οι ασθενείς τους καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες από χαμομήλι. Επίσης όταν τα νήπια είχαν πόνους στην κοιλιά τους έδιναν χαμομήλι για να καταπραϋνθεί ο πόνος.

Το μελισσόχορτο ήταν αφιερωμένο στη θέα Αρτεμις και καθώς θεωρείτο από πολλούς ερωτικό γούρι δεν έλειπε ποτέ από κανέναν. Ευδοκιμεί σε βουνοπλαγιές της χώρας μας και είναι εξαιρετικό ρόφημα με πολλές ιατρικές ιδιότητες. Ως εχθρός της υπέρτασης, της αϋπνίας, της ανορεξίας, των νεύρων, της πίεσης και του πονοκεφάλου, εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από τους Ευρωπαίους του μεσαίωνα και συνεχίζει μέχρι σήμερα να χαίρει της εκτίμησης που του αρμόζει. Τι λέει η παράδοση: Η melissa officinalis ή αλλιώς μελισσόχορτο, είναι μέλος της οικογενείας του δυόσμου. Εκατοντάδες χρόνια πριν, οι άνθρωποι ανακάλυψαν τη θαυματουργή δράση του σε προβλήματα άγχους, μειωμένης μνήμης, αϋπνίας και δυσπεψίας. «Είναι αποτελεσματικό κατά των δαγκωμάτων από ζώα, βοηθάει στην καλή λειτουργία της καρδιάς και διώχνει μακριά κάθε μελαγχολία και στεναχώρια».

Σπαθόχορτο, υπερικόν το διάτρητονΒάλσαμο, βαλσαμόχορτο, λειχηνόχορτο, σπαθόχορτο, σπαθίδα, περίκη, βότανο του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, υπερικό, St. John’s wort, βότανο που διώχνει τον διάβολο.

Πολλά ονόματα για ένα και μόνο βοτάνι. Ας το γνωρίσουμε λοιπόν :

Ο Ιπποκράτης, ο Γαληνός, ο Διοσκουρίδης και ο Πλίνιος το χρησιμοποιούσαν ως αναλγητικό, διουρητικό, εμμηναγωγό, αντιδιαρροϊκό, επουλωτικό και αντιπυρετικό. Στα παλαιότερα χρόνια και στην εποχή των γιαγιάδων μας, δεν υπήρχε σπίτι που να μη διατηρείται ένα μπουκαλάκι με το εκχύλισμα του άνθους του υπερικού, ώστε να αντιμετωπίζονται πληγές και μυαλγίες.
Πρόκειται για θαμνώδες φυτό με έντονα κίτρινα άνθη. Η πλήρης ονομασία του φυτού είναι υπερικόν το διάτρητον, hypericum perforatum η επιστημονική του ονομασία. Πήρε το όνομα σπαθόχορτο γιατί επούλωναν με αυτό τις πληγές από τα σπαθιά στις μάχες. Το “υπερικόν” ετυμολογικά προέρχεται από το “υπέρ” και “εικών“, δηλαδή το φυτό πού είναι υπεράνω της εικόνας (φανταστικό), δηλαδή που διώχνει τους δαίμονες. Το ειδικό όνομα perforatum (διάτρητο) οφείλεται στις πολυάριθμες κηλίδες των φύλλων του.

Το ύψος του φτάνει τα 60 εκατοστά. Τα άνθη είναι κίτρινα με πέντε πέταλα και με έντονα προβαλλόμενους στήμονες, που όταν τα συντρίψουμε με τα δάχτυλά μας βγάζουν έναν κόκκινο χυμό. Οι στήμονες του φυτού έχουν ιδιαίτερη μορφή, με στερεό κυλινδρικό στέλεχος, με δύο γραμμές που εξέχουν κατά μήκος. Αυτές οι γραμμές κάνουν τον στήμονα να μοιάζει επίπεδος, πράγμα εντελώς ασυνήθιστο στον κόσμο των φυτών.

ΘΥΜΑΡΙ

Ετυμολογικά το θυμάρι ή θύμος όπως το ονόμαζαν οι αρχαίοι, προέρχεται από την λέξη θύω, η οποία αρχικά είχε την σημασία του «βγάζω καπνούς» και αργότερα του «θυσιάζω». Από την ίδια ρίζα προέρχονται και οι λέξεις θυμίαμα και θυμιατίζω, ενώ στενή φαίνεται πως είναι και η σχέση με τον θυμό. Και θυμός στους αρχαίους δεν σημαίνει την οργή, αλλά τη ζωτική δύναμη.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ :
Είναι αρωματικό ετήσιο ποώδες φυτό. Υπάρχουν διάφορα είδη. Τα μέρη του θυμαριού που χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς είναι τα φύλλα και οι ανθοφόρες κορφές που συλλέγονται από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο, σε ξηρή και ηλιόλουστη ημέρα. Αφαιρούμε τα φύλλα από τα ξερά κλαδιά.

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ :
Tα δυο βασικά συστατικά του αιθερίου ελαίου του θυμαριού είναι η θυμόλη και η καρβακρόλη, ιδίως η πρώτη, έχει αντιβακτηριακές και αντιμυκητιακές ιδιότητες. Επίσης περιέχει και φυσικά αντιβιοτικά.


ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ :
Το θυμάρι χρησιμοποιείτε ευρέως σε όλες στις παραδοσιακές και εναλλακτικές ιατρικές. Η θυμόλη την οποία περιέχει είναι ισχυρό αντισηπτικό 25 φορές πιο δραστικό από τη φαινόλη και υπερτερεί αυτής γιατί ερεθίζει λιγότερο τους βλεννογόνους.

--Φυσικό τονωτικό σε περιπτώσεις σωματικής και πνευματικής κατάπτωσης, άγχους και κατάθλιψης. Βοηθά στην διαύγεια πνεύματος .
--Το ζεστό ρόφημα θυμαριού είναι εφιδρωτικό και συνεπώς αποτελεσματικό και κατευναστικό σε περιπτώσεις κρυολογήματος, βρογχίτιδας, αμυγδαλίτιδας, βήχα, άσθματος, γαστρίτιδας, κρυώματος της κοιλιάς συνοδευόμενη από διάρροια, διάρροιας, τροφικών δηλητηριάσεων και πυρετού.
--Σε περιπτώσεις λοιμώξεων των πνευμόνων που χαρακτηρίζονται από παχύρρευστο, κιτρινωπό φλέγμα λειτουργεί αποτελεσματικά προκαλώντας απόχρεμψη κολλωδών βλεννών.